Een automaat is een auto met een automatische versnellingsbak: in plaats van handmatig te schakelen, doet de auto dit zelf. Je hoeft in principe alleen maar te kiezen of je vooruit, achteruit of stil wil staan. Maar hoe werkt een automaat precies? En hoe rijdt je met een automatische transmissie?
Lees ook: Een automaat auto kopen? Waar moet je op letten.
Hoe werkt een automaat?
Het meest voorkomende type automaat (volautomaat) gebruikt hydraulische kracht om te schakelen. Dit apparaat combineert een koppelomvormer of een vloeistofkoppeling met versnellingsbakken die de gewenste reeks versnellingen voor de auto leveren. De koppelomvormer verbindt de motor met de transmissie en gebruikt vloeistof onder druk om het vermogen over te brengen op de versnellingen.
Wat doet een versnellingsbak
Een auto heeft een motor nodig om in beweging te komen. Da’s logisch. De kracht van die motor moet naar de wielen getransporteerd worden, om daadwerkelijk de auto in beweging te zetten. Het systeem dat dat doet, is de versnellingsbak. Maar er komt meer bij kijken dan een eenvoudige mechanische verbinding tussen de motor en de aandrijfwielen.
Een verbrandingsmotor levert vermogen binnen smalle marges. Daarom moet de auto over versnellingen beschikken die de motor in staat stellen binnen dit bereik te werken terwijl de auto optrekt, een constante snelheid bereikt en ook afremt. Zonder dat zou het snelheidspotentieel van een auto uiterst beperkt zijn.
Handmatige versnellingsbak
In een auto met een handgeschakelde versnellingsbak schakelt de bestuurder de versnellingen. Een redelijk eenvoudige mechanisch systeem stelt de bestuurder in staat om met een versnellingspook de individuele versnelling te kiezen uit een selectie van versnellingen die geschikt zijn voor de rijsituatie. Handmatig schakelen tussen versnellingen vereist dat de motor tijdens elke rit regelmatig wordt losgekoppeld van en weer aangekoppeld aan het aandrijfmechanisme – de aandrijfas en de halve assen die naar de aandrijfwielen gaan. Die mechanische koppeling wordt met de voet bediend door middel van het koppelingspedaal van de auto.
Zo werkt een automatische versnellingsbak
Een koppelomvormer was een fundamentele doorbraak die ervoor zorgde dat automatische transmissies verder konden ontwikkelen. Een koppelomvormer vervult in wezen de functie die een mechanische koppeling in een handgeschakelde versnellingsbak vervult. Hij maakt het mogelijk de motor aan de aandrijflijn te koppelen en van de aandrijflijn los te koppelen wanneer dat nodig is om het schakelen mogelijk te maken (en soepel te laten verlopen).
Wanneer u een auto met een automatische versnellingsbak bestuurt, wordt het systeem geactiveerd wanneer u de auto in Drive zet. Door het gaspedaal in te trappen, begint de krukas van de motor sneller te draaien en dit leidt op zijn beurt tot meer druk in de koppelomvormer. Terwijl de auto voorwaarts rijdt, voelen de hydraulica en de elektronica van de transmissie de snelheid van de auto in verhouding tot het motortoerental, en de transmissie schakelt in reactie daarop automatisch van versnelling.
In de klassieke automatische transmissie registreert het hydraulisch systeem in de transmissie deze snelheidsveranderingen. Die hydraulica activeert dan andere hydraulica om van versnelling te veranderen in de planetaire tandwielkast. Tegenwoordig vult elektronica dat detectieproces aan en werkt de automatische transmissie samen met de andere systemen van de auto.
Lees hier over de voor- en nadelen van een CVT automaat.
Automaat spoelen
Een automaat spoelen is een proces waarbij de vloeistof in een automatische versnellingsbak uit de transmissie wordt gespoeld en vervangen door nieuwe transmissievloeistof. Wanneer het spoelproces correct wordt uitgevoerd, wordt bijna 100% van de oude vloeistof vervangen door nieuwe vloeistof, inclusief vloeistof in de koppelomvormer en olie koelleidingen. Bij alleen het vervangen van de olie is dit niet het geval. Zeker wanneer de olie al een tijdje niet vervangen is, kan dat op termijn problemen opleveren. Het is – voor de levensduur van de automaat – dan ook een goed idee om de automatische versnellingsbak regelmatig te laten spoelen.
Automaat rijden
Een automatische versnellingsbak heeft meestal de mogelijkheid om te kiezen uit verschillende standen, aangeduid met een letter. Gewoonlijk PRNDL:
P – Park (parkeren)
R – Reverse (achteruit rijden)
N – Neutral (vrij)
D – Drive (rijden)
L – Low (een lagere versnelling dan wat de automaat anders zou kiezen, bijvoorbeeld handig wanneer u bergafwaarts rijdt)
Er is ook sprake van S, wat een sportstand is waarbij de transmissie zich op dezelfde manier gedraagt, door eerder terug te schakelen wanneer het gas open wordt gedraaid om te passeren en door de lagere versnellingen langer vast te houden voor een langdurige acceleratie.
In de laatste jaren hebben automatische transmissies met manuele standen een hoge vlucht genomen, meestal herkenbaar aan de plus- en min-standen op een aparte poort naast de versnellingspook. Bij deze auto’s betekent de manuele stand meestal dat alleen de bestuurder kan schakelen, maar in sommige gevallen blokkeren ze alleen de hogere versnellingen.
Een automaat rijden is over het algemeen erg makkelijk. Ben je aan een handgeschakelde auto gewend, dan is het ontbreken van de koppeling even wennen. Staat een automaat in een rijstand (zoals D- drive, of R – reverse), dan rijdt de auto ook wanneer je geen gas geeft. Om stil te staan zet je de auto in vrij (N) of de parkeerstand (P). Sommige bestuurders vinden het lastiger om bijvoorbeeld snel te accelereren om in te halen, maar daar zijn bij de meeste moderne automaten ook standen voor (zoals L of O/D).
Mercedes 7-traps versnellingsbak
De Mercedes 7-traps automaat heeft nog wel eens wat problemen met de versnellingsbak. Lees wat we schreven over de problemen met een Mercedes 7-traps versnellingsbak hier voor meer informatie.
Automaat rijbewijs
In veel landen is een automaat eigenlijk de norm, en zijn handgeschakelde auto’s een uitzondering. In Nederland zijn automaten ook steeds meer in opkomst, vanwege het rijcomfort. Bovendien heeft de komst van de semi-automaat de populariteit verder aangewakkerd: je kunt dan kiezen of je zelf wil schakelen of de auto in automaat zet. In Nederland kun je ook een rijbewijs halen dat alleen geldig is voor het rijden in een automaat, een rijbewijs B met code 78. Tijdens de rijlessen leer je niet schakelen, of de koppeling gebruiken. Je mag met dit rijbewijs ook niet de weg op met een handgeschakelde auto. Het voordeel van het rijbewijs voor de automaat is dat je je op minder handelingen hoeft te richten, en je aandacht volledig kunt gebruiken voor weggebruik en verkeersregels.
